જ્યારે કેરળના તિરુવનંતપુરમથી ચાર વખત લોકસભા સાંસદ રહેલા શશિ થરૂર પર પાર્ટી લાઇન વિરુદ્ધ નિવેદનો આપવાનો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો, ત્યારે થરૂરે જવાબ આપ્યો કે તેઓ કોંગ્રેસ સાથે છે, પરંતુ જો પાર્ટીને મારી જરૂર ન હોય તો મારી પાસે વૈકલ્પિક વિકલ્પ છે. આવી સ્થિતિમાં, એ સ્પષ્ટ છે કે શશિ થરૂર અને કોંગ્રેસ વચ્ચે બધું બરાબર ચાલી રહ્યું નથી.
મલ્લિકાર્જુન ખડગે સામે કોંગ્રેસ અધ્યક્ષની ચૂંટણી લડનારા સાંસદ શશિ થરૂર આજકાલ પોતાની પાર્ટીમાં બેચેન દેખાઈ રહ્યા છે, જેના કારણે તેમણે બળવાખોર વલણ બતાવવાનું શરૂ કરી દીધું છે. શશિ થરૂરે પીએમ મોદીની અમેરિકા મુલાકાત અને કેરળના મુખ્યમંત્રી પિનરાઈ વિજયનની પ્રશંસા કરીને પાર્ટીમાં વિવાદ ઉભો કર્યો છે. જ્યારે થરૂર પર પાર્ટી લાઇન વિરુદ્ધ નિવેદન આપવાનો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો, ત્યારે તેમણે જવાબ આપ્યો કે તેઓ કોંગ્રેસ સાથે છે, પરંતુ જો પાર્ટીને તેમની જરૂર ન હોય, તો તેમની પાસે વૈકલ્પિક વિકલ્પ છે. આવી સ્થિતિમાં, પ્રશ્ન એ ઊભો થાય છે કે શશિ થરૂર કેમ ગુસ્સે છે અને શું તેમનો બળવો કોંગ્રેસ માટે મોંઘો સાબિત થશે?
કેરળના તિરુવનંતપુરમથી ચાર વખત લોકસભા સાંસદ રહેલા શશી થરૂરે તાજેતરમાં કેરળની ડાબેરી વિજયન સરકારની નીતિઓ અને વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની યુએસ રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પ સાથેની મુલાકાતની પ્રશંસા કરી હતી. એટલું જ નહીં, તેમણે કેરળમાં કોંગ્રેસના નેતૃત્વ પર પણ સવાલો ઉઠાવ્યા. શશિ થરૂરના નિવેદનથી કોંગ્રેસ મુશ્કેલીમાં મુકાઈ ગઈ. આ પછી, કોંગ્રેસના કેરળ એકમના મુખપત્રમાં શશિ થરૂરને સલાહ આપતો એક લેખ પ્રકાશિત થયો. મુખપત્ર વીક્ષણમ ડેઇલીએ લખ્યું છે કે થરૂરે સ્થાનિક સ્વરાજ્યની ચૂંટણી પહેલા પાર્ટીની આશાઓને નુકસાન ન પહોંચાડવું જોઈએ. હજારો પાર્ટી કાર્યકરોની આશાઓ પર દગો ન કરો. આવી સ્થિતિમાં, એ સ્પષ્ટ છે કે શશિ થરૂર અને કોંગ્રેસ વચ્ચે બધું બરાબર ચાલી રહ્યું નથી.
થરૂરને મનમોહન સિંહે રાજકારણમાં લાવ્યા હતા.
શશિ થરૂર 16 વર્ષથી રાજકારણમાં છે. તેઓ રાજદ્વારી હતા અને 2009 થી કોંગ્રેસ પાર્ટી તરફથી લોકસભા સાંસદ છે. થરૂરને ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાન મનમોહન સિંહે રાજકારણમાં લાવ્યા હતા. મનમોહન સિંહના નેતૃત્વ હેઠળની યુપીએ સરકારના બીજા કાર્યકાળમાં, તેમણે વિદેશ રાજ્યમંત્રી અને માનવ સંસાધન વિકાસ રાજ્યમંત્રીની જવાબદારી સંભાળી હતી. મનમોહન સિંહ સરકારમાં શશિ થરૂરનું પોતાનું રાજકીય મહત્વ હતું.
તેઓ કોંગ્રેસ તરફથી સતત ચાર વખત તિરુવનંતપુરમ બેઠક પરથી ચૂંટાયા છે, પરંતુ મલ્લિકાર્જુન ખડગે સામે ચૂંટણી લડ્યા ત્યારથી તેઓ પક્ષમાં રાજકીય રીતે હાંસિયામાં ધકેલાઈ ગયા છે. આ પાછળનું એક મોટું કારણ એ હતું કે શશિ થરૂર એક સમયે ગુલામ નબી આઝાદના નેતૃત્વ હેઠળના કોંગ્રેસ G-23નો ભાગ હતા. કોંગ્રેસના G-23માં હતા ત્યારે, થરૂરે ઘણી વખત પાર્ટીનું નેતૃત્વ ગાંધી પરિવારના હાથમાં રહેવાનો પ્રશ્ન ઉઠાવ્યો હતો.
જ્યારે 2022 માં કોંગ્રેસ પ્રમુખ પદ માટેની ચૂંટણી યોજાઈ હતી, ત્યારે થરૂરે ખડગે સામે ચૂંટણી લડી હતી. જોકે, કોંગ્રેસ પ્રમુખ પદની ચૂંટણી હાર્યા બાદ, શશિ થરૂરે ખડગે ટીમમાં કામ કરવાની ઇચ્છા વ્યક્ત કરી હતી, પરંતુ તેઓ ગાંધી પરિવારનો વિશ્વાસ જીતી શક્યા નહીં. આ કારણે તેઓ પોતાને પાર્ટીમાં બાજુ પર રાખેલા માને છે. શશિ થરૂર કોંગ્રેસથી એટલા જ નારાજ નથી, તેની પાછળ એક કારણ છે. કોંગ્રેસ પ્રત્યે થરૂરની નારાજગી આ પાંચ મુદ્દાઓમાં સમજી શકાય છે…
કોંગ્રેસમાં રાજકીય રીતે બાજુ પર થરૂર: ચાર વખત કોંગ્રેસના સાંસદ રહેલા શશિ થરૂર આ દિવસોમાં પાર્ટીમાં બાજુ પર છે. થરૂર કોંગ્રેસ સંગઠનમાં કોઈ મહત્વપૂર્ણ પદ પર નથી અને ન તો પાર્ટી તેમને કોઈ ભૂમિકા આપી રહી છે. તાજેતરમાં, કોંગ્રેસ નેતૃત્વએ તેના સંગઠનમાં ઘણા મહત્વપૂર્ણ ફેરફારો કર્યા છે, જેમાં બે મહાસચિવોની નિમણૂક કરવામાં આવી છે અને ઘણા રાજ્યોના પ્રભારીઓ બદલવામાં આવ્યા છે. આ ફેરફારમાં પણ થરૂરને કોઈ પદ મળ્યું નહીં. આ કારણે શશિ થરૂર ગુસ્સે હોવાનું માનવામાં આવે છે.
કોંગ્રેસ થરૂરને બોલવાની તક આપતી નથી: શશિ થરૂર 18 ફેબ્રુઆરીએ રાહુલ ગાંધીને મળ્યા હતા. તેમણે પાર્ટીમાં બાજુ પર રાખવામાં આવ્યા હોવા બદલ રાહુલ સમક્ષ નારાજગી વ્યક્ત કરી હતી. તેમણે કહ્યું હતું કે મને સંસદમાં મહત્વપૂર્ણ ચર્ચાઓમાં બોલવાનો મોકો મળતો નથી. પાર્ટીમાં મારી અવગણના થઈ રહી છે અને હું પાર્ટીમાં મારા સ્થાન અંગે મૂંઝવણમાં છું, રાહુલ ગાંધીએ મારી ભૂમિકા સ્પષ્ટ કરવી જોઈએ. આ રીતે, થરૂરે રાહુલને સ્પષ્ટપણે કહ્યું કે સંસદમાં મહત્વપૂર્ણ ચર્ચાઓ દરમિયાન તેમને બાજુ પર રાખવામાં આવી રહ્યા છે. આનાથી થરૂરને દુઃખ થઈ રહ્યું છે, તેમને લાગે છે કે પાર્ટી તેમને જાણી જોઈને હાંસિયામાં ધકેલી રહી છે, જેના કારણે તેઓ પાર્ટીના વલણથી નારાજ છે.
કોંગ્રેસ ઉચ્ચ પદ નથી આપી રહી: શશિ થરૂર 2009 થી સતત લોકસભા ચૂંટણી જીતીને સંસદમાં પહોંચી રહ્યા છે. મનમોહન સિંહના કાર્યકાળ દરમિયાન તેઓ વિદેશ મંત્રી બન્યા, પરંતુ વિપક્ષમાં રહીને તેમને કોઈ સફળતા મળી નહીં. થરૂરને ખૂબ જ જાણકાર અને સારા વક્તા માનવામાં આવે છે. તેમને મુદ્દાઓને મજબૂતીથી ઉઠાવવાનો અને સરકારને ઘેરવાનો જુસ્સો પણ છે, પરંતુ કોંગ્રેસે તેમને વિપક્ષના નેતાનું પદ આપ્યું નહીં. ૨૦૧૪ થી ૨૦૧૯ સુધી, મલ્લિકાર્જુન ખડગેને જાળવી રાખવામાં આવ્યા હતા, ૨૦૧૯ થી ૨૦૨૪ સુધી અધીર રંજન ચૌધરી અને હવે રાહુલ ગાંધી. તેમના ગુસ્સા પાછળ આ પણ એક મોટો મુદ્દો છે.
શું થરૂરનો બળવો મોંઘો સાબિત થશે?
શશિ થરૂરે બળવાખોર વલણ અપનાવ્યું છે, પરંતુ તેઓ બળવો કરવાનો ઇનકાર કરતા નથી. શશિ થરૂર કેરળની તિરુવનંતપુરમ બેઠક પરથી જીત્યા છે. હિન્દુ અને મુસ્લિમ બંને મતો પર તેમનો દબદબો હોવાનું માનવામાં આવે છે. મોદી લહેરમાં થરૂર સતત ત્રણ વખત પોતાની બેઠક જીતવામાં સફળ રહ્યા છે, પરંતુ તેમણે પાર્ટીમાં કોઈ મોટું સ્થાન પ્રાપ્ત કર્યું નથી. કેરળમાં આવતા વર્ષે 2026માં વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ થવાની છે અને ડાબેરીઓ છેલ્લા 9 વર્ષથી સત્તામાં છે. રાહુલ ગાંધી કેરળના સાંસદ હોવા છતાં, કોંગ્રેસ રાજ્યમાં સત્તામાં પાછી ફરી શકી નહીં. આવી સ્થિતિમાં, આવતા વર્ષે યોજાનારી વિધાનસભા ચૂંટણી કોંગ્રેસ માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.
શશિ થરૂરે દાવો કર્યો હતો કે કોંગ્રેસના અન્ય નેતાઓ તેમના મતને સમર્થન આપે છે કે પાર્ટીના કેરળ રાજ્ય એકમ પાસે કોઈ નેતા નથી. તેમણે સ્વતંત્ર સંસ્થાઓ દ્વારા કરવામાં આવેલા ઓપિનિયન પોલનો ઉલ્લેખ કર્યો જેમાં તેમને રાજ્યમાં નેતૃત્વની દ્રષ્ટિએ અન્ય લોકો કરતા આગળ દર્શાવવામાં આવ્યા હતા. તિરુવનંતપુરમથી ચાર વખત લોકસભા સાંસદ રહેલા આ સાંસદે ચેતવણી આપી હતી કે જો કોંગ્રેસ પોતાનું આકર્ષણ નહીં વધારે તો તે કેરળમાં સતત ત્રીજી વખત વિપક્ષમાં બેસશે. આવી સ્થિતિમાં, શશિ થરૂરે બતાવેલા વલણ બાદ, કેરળ કોંગ્રેસમાં પણ રાજકીય ખેંચતાણ શરૂ થઈ ગઈ છે.
થરૂર પાસે કયા રાજકીય વિકલ્પો છે?
શશિ થરૂરે પાર્ટીને સ્પષ્ટ સંદેશ આપ્યો છે કે જો કોંગ્રેસ મારો ઉપયોગ કરવા માંગે છે, તો હું પાર્ટી માટે ઉપલબ્ધ રહીશ. જો તેમને મારી જરૂર ન હોય તો મારે મારું પોતાનું કામ કરવાનું છે. કોંગ્રેસે એવું ન વિચારવું જોઈએ કે મારી પાસે બીજો કોઈ વિકલ્પ નથી. મારી પાસે દુનિયાભરના પુસ્તકો, ભાષણો અને આમંત્રણ પત્રિકાઓ છે. આ રીતે, તેમણે બતાવ્યું છે કે તેમની પાસે કોંગ્રેસથી અલગ રહીને કામ કરવાનો વિકલ્પ છે, પરંતુ આ નિવેદન સિવાય રાજકીય અટકળો લગાવવામાં આવી રહી છે.
સાંસદ શશિ થરૂરે પીએમ મોદીની અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ સાથેની મુલાકાતની પ્રશંસા કરી અને કહ્યું કે તેના મહત્વપૂર્ણ પરિણામો આવશે અને તે દેશના લોકો માટે સારું રહેશે. તેમણે કહ્યું કે આના દ્વારા કંઈક સકારાત્મક પ્રાપ્ત થયું છે, હું એક ભારતીય તરીકે તેની પ્રશંસા કરું છું. આ બાબતમાં, મેં ફક્ત રાષ્ટ્રીય હિતમાં વાત કરી છે. આ ઉપરાંત, શશિ થરૂરે કેરળની LDF સરકારની ઔદ્યોગિક નીતિની પ્રશંસા કરી હતી. શશિ થરૂરે તેમના લેખમાં એમ પણ કહ્યું હતું કે કેરળ ભારતના ટેકનોલોજીકલ અને ઔદ્યોગિક પરિવર્તનનું નેતૃત્વ કરવા માટે સારી સ્થિતિમાં છે.
શશિ થરૂરે કોઈ વિચારધારાથી પ્રેરાઈને કે કોઈ રાજકીય ચળવળમાંથી ઉભરીને રાજકારણમાં પ્રવેશ કર્યો નથી. આ કારણે, દેશમાં તેમના માટે ઘણા રાજકીય વિકલ્પો ખુલ્લા છે. થરૂરે જે રીતે પીએમ મોદી અને સીએમ પિનરાઈ વિજયનની પ્રશંસા કરી છે, તેનાથી તેમણે પાર્ટીને સંદેશ આપ્યો છે કે ડાબેરી અને ભાજપ બંનેના દરવાજા તેમના માટે ખુલ્લા છે. ભાજપ અને ડાબેરી બંનેને થરૂરને સાથે લેવાનો કોઈ વાંધો નહીં હોય. જો તેઓ આ રીતે પાર્ટી છોડી દે છે, તો વિધાનસભા ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસ માટે રાજકીય તણાવ વધશે. જોકે, થરૂરે સ્પષ્ટપણે કહ્યું કે તેઓ પાર્ટી છોડવાના મૂડમાં નથી.