Mantra for Work-life balance : ભારતમાં કામકાજના વાતાવરણને લઈને ચર્ચા ચાલી રહી છે. દરમિયાન ઉદ્યોગપતિ ગૌતમ અદાણીએ કહ્યું હતું કે જો તમને તમારું કામ ગમે છે તો તમારું વર્ક-લાઈફ બેલેન્સ આપોઆપ બની જાય છે. તેણે કહ્યું, ‘જો તમે જે કરો છો તે તમને ગમતું હોય, તો તમારું વર્ક-લાઇફ બેલેન્સ યોગ્ય છે. તમારું કાર્ય-જીવન સંતુલન મારા પર લાદવામાં આવવું જોઈએ નહીં અને મારું તમારા પર લાદવું જોઈએ નહીં.
દરેક વ્યક્તિએ પોતાના પરિવાર સાથે ઓછામાં ઓછા ચાર કલાક પસાર કરવા જોઈએ. ઇન્ફોસિસના સહ-સ્થાપક નારાયણ મૂર્તિના સૂચનને પગલે વર્ક-લાઇફ બેલેન્સની ચર્ચા વધી છે. તેમણે કહ્યું હતું કે દેશના યુવાનોએ અઠવાડિયામાં 70 કલાક કામ કરવું જોઈએ.
નારાયણ મૂર્તિએ સૂચવ્યું હતું કે ભારતના યુવાનોએ ઉત્પાદકતા વધારવા અને વૈશ્વિક સ્તરે સ્પર્ધા કરવા વધારાના કલાકો કામ કરવું જોઈએ. જેમ જાપાન અને જર્મની જેવા દેશોએ બીજા વિશ્વયુદ્ધ પછી કર્યું હતું. 6-દિવસના કાર્ય સપ્તાહમાં પાછા ફરવાના અને કામના કલાકો વધારવાના તેમના સૂચનથી સમગ્ર દેશમાં ચર્ચા થઈ.
તાજેતરમાં, શાર્ક ટેન્ક ઇન્ડિયાના જજ નમિતા થાપર અને અનુપમ મિત્તલ ભારતની કાર્ય સંસ્કૃતિ વિશે ચર્ચામાં ફસાયા. હ્યુમન્સ ઑફ બોમ્બે સાથેની મુલાકાતમાં આ વિષય પરની તેમની ઉગ્ર ચર્ચાએ ઘણા લોકોનું ધ્યાન ખેંચ્યું હતું. આનાથી ભારતમાં કાર્ય-જીવન સંતુલન અને ઉત્પાદકતા વિશેની વાતચીતમાં વધારો થયો. ખાસ કરીને 70 કલાકના વર્કવીકને લઈને ઘણી ચર્ચા થઈ રહી છે.
ગ્લોબલ જોબ મેચિંગ અને હાયરિંગ પ્લેટફોર્મ દ્વારા તાજેતરના સર્વેમાં જાણવા મળ્યું છે કે 88% ભારતીય કર્મચારીઓ કામના કલાકોની બહાર તેમના એમ્પ્લોયર દ્વારા નિયમિતપણે સંપર્ક કરે છે. 85% લોકોએ અહેવાલ આપ્યો છે કે માંદગીની રજા અથવા જાહેર રજાઓ દરમિયાન પણ આવા સંદેશાવ્યવહાર ચાલુ રહે છે. ભારતનું વર્કફોર્સ ‘હંમેશા ચાલુ’ કલ્ચર સાથે ઝઝૂમી રહ્યું હોવાથી, વધતા તણાવના સ્તરો અને કર્મચારીઓની બર્નઆઉટને સંબોધવા માટે આ નીતિની ચર્ચા કરવી મહત્વપૂર્ણ બની રહી છે.
સર્વેમાં એ પણ બહાર આવ્યું છે કે 81% એમ્પ્લોયરો ટોચની પ્રતિભા ગુમાવવાની ચિંતા કરે છે જો કાર્ય-જીવનની સીમાઓનું સન્માન કરવામાં ન આવે. જો કે, તાત્કાલિક પ્રોજેક્ટ, સમયમર્યાદા અને હિસ્સેદારોના સંચાર જેવા પરિબળોને લીધે, ઘણા એમ્પ્લોયરો કામના કલાકો પછી કર્મચારીઓનો સંપર્ક કરવાની ફરજ પાડે છે. પરિણામે, 66% એમ્પ્લોયરો ચિંતા કરે છે કે જો તેઓ કામના કલાકો પછી સંપર્ક ટાળે તો ઉત્પાદકતા પર અસર થઈ શકે છે.
ગૌતમ અદાણીએ જણાવ્યું હતું કે જ્યારે તમે તમને ગમતું કામ કરો ત્યારે જ વર્ક-લાઈફ બેલેન્સ થાય છે. અદાણીએ કહ્યું, ‘તમારું વર્ક-લાઈફ બેલેન્સ મારા પર લાદવામાં ન આવે અને મારું તમારા પર લાદવામાં ન આવે.’ તેમણે એવું પણ સૂચન કર્યું કે લોકોએ તેમના પરિવાર સાથે ઓછામાં ઓછા ચાર કલાક વિતાવવા જોઈએ.