નવી દિલ્હી, 4 ફેબ્રુઆરી: મહેસૂલ સચિવ તુહિન કાંત પાંડેએ કહ્યું છે કે નવી કર પ્રણાલીમાં 12 લાખ રૂપિયા સુધીની મુક્તિ સાથે, જૂની કર પ્રણાલી એક કે બે વર્ષમાં આપમેળે સમાપ્ત થવાની સંભાવના છે.
પાંડેએ એમ પણ કહ્યું કે ટેક્સ બેઝને વિસ્તૃત કરવા માટે આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ (AI), ડેટા એનાલિટિક્સ જેવી ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરવામાં આવી રહ્યો છે.
નાણા અને મહેસૂલ સચિવ પાંડેએ પીટીઆઈ-ભાષા સાથેની એક મુલાકાતમાં જણાવ્યું હતું કે, “અમે એક નવી કર વ્યવસ્થા લાવીએ છીએ. તેનો આખો હેતુ એ છે કે તમે હંમેશા ડિસ્કાઉન્ટ વિશે વિચારવાને બદલે તમારી જરૂરિયાતો અનુસાર રોકાણ કરો.
શું જૂની કર વ્યવસ્થા તબક્કાવાર રીતે દૂર કરવામાં આવશે તે અંગે પૂછવામાં આવતા તેમણે કહ્યું, “બજેટમાં જૂની કર વ્યવસ્થા વિશે કંઈ કહેવામાં આવ્યું નથી. છૂટછાટો છે, કર દરો અને સ્લેબ અલગ છે.
તેમણે કહ્યું, “પરંતુ મારું માનવું છે કે જૂની કર વ્યવસ્થા એક કે બે વર્ષમાં પોતાની મેળે સમાપ્ત થઈ જશે. જો આટલી મોટી છૂટ આપવામાં આવે તો 2025-26માં લગભગ તમામ કરદાતાઓ નવી સિસ્ટમ હેઠળ આવી જશે.
પાંડેએ કહ્યું, “જો તમે ૧૨ લાખ રૂપિયાની આવક પર કરમુક્તિ ઇચ્છતા હોવ તો તમે ક્યાં જશો? જો દરેક વ્યક્તિ નવી સિસ્ટમમાં આવે તો જૂની ટેક્સ સિસ્ટમ ટૂંક સમયમાં સમાપ્ત થઈ જશે. ગમે તે હોય, નવી કર પ્રણાલી ‘ડિફોલ્ટ’ છે. એટલે કે, જો તમે જૂનું પસંદ ન કર્યું હોય, તો તમે આપમેળે નવી કર પ્રણાલી હેઠળ આવી જશો.
નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે 1 ફેબ્રુઆરીએ તેમનું આઠમું બજેટ રજૂ કરતી વખતે વ્યક્તિગત આવકવેરાની મર્યાદામાં વધારો કરવાની જાહેરાત કરી હતી. હવે, નવી કર પ્રણાલી હેઠળ, કરદાતાઓએ 12 લાખ રૂપિયા સુધીની આવક પર કોઈ કર ચૂકવવો પડશે નહીં, જ્યારે પહેલા આ મર્યાદા 7 લાખ રૂપિયા હતી. મુક્તિ મર્યાદામાં 5 લાખ રૂપિયાનો વધારો અત્યાર સુધીનો સૌથી મોટો વધારો છે.
લાંબા ગાળાની બચત પર અસર થશે કે કેમ તે અંગેના પ્રશ્નના જવાબમાં તેમણે કહ્યું, “લોકો હજુ પણ બચત અને રોકાણ કરશે. કર નીતિ દ્વારા વર્તનમાં પરિવર્તન લાવવાનો અભિગમ અપનાવવામાં આવ્યો છે… પરંતુ લોકો હવે એટલા પરિપક્વ થઈ ગયા છે કે તેઓ પોતે જ નક્કી કરી શકે છે કે તેઓ કેટલું વપરાશ કરવા માંગે છે અથવા કેટલી બચત કરવા માંગે છે અથવા કેટલું રોકાણ કરવા માંગે છે.
પ્રસ્તાવિત નવા આવકવેરા કાયદામાં શું ખાસ હશે તે પૂછવામાં આવતા તેમણે કહ્યું, “નવો કાયદો ટૂંકો અને સરળ હશે. તેને સમજવું સરળ બનશે. જૂની જોગવાઈઓ દૂર કરવામાં આવી છે. વસ્તુઓ એક જગ્યાએ લાવવામાં આવી છે. આનાથી કાનૂની વિવાદો ઓછા થશે.”
શનિવારે નાણાકીય વર્ષ 2025-26 માટેના તેમના બજેટ ભાષણમાં, સીતારમણે કહ્યું હતું કે સરકાર આગામી સપ્તાહમાં સંસદમાં એક નવું આવકવેરા બિલ રજૂ કરશે, જે આવકવેરા અધિનિયમ, 1961નું સ્થાન લેશે.
જ્યારે ટેક્સ બેઝ વધારવાના પગલાં વિશે પૂછવામાં આવ્યું ત્યારે તેમણે કહ્યું, “અન્ય બાબતો ઉપરાંત, ટેક્સ બેઝ વધારવા માટે AI, ડેટા એનાલિટિક્સનો પણ ઉપયોગ કરવામાં આવી રહ્યો છે.”
બીજા પ્રશ્નના જવાબમાં, મહેસૂલ સચિવે કહ્યું કે સામાન્ય રીતે મહેસૂલ (આવકવેરો) લગભગ 20 ટકા વધે છે. આ વર્ષે અમે ૧૪ ટકા વૃદ્ધિનો લક્ષ્યાંક રાખ્યો છે. કર મુક્તિને કારણે આવકમાં 1 લાખ કરોડ રૂપિયાના ઘટાડાને ધ્યાનમાં રાખીને આ વધારાનો લક્ષ્યાંક નક્કી કરવામાં આવ્યો છે.
આર્થિક વિકાસ દરમાં મંદી મહેસૂલ વસૂલાત પર અસર કરશે કે કેમ તે પૂછવામાં આવતા, પાંડેએ કહ્યું, “બજાર ભાવે વિકાસ દર 10.1 ટકા રાખવામાં આવ્યો છે. અગાઉ તે ૧૦.૪ થી ૧૦.૫ ટકા રહેવાની ધારણા હતી. છેલ્લા ક્વાર્ટરના અગાઉના અંદાજમાં, તે 9.7 ટકા હતો. એટલા માટે અમે તેનો અંદાજ ૧૦.૧ ટકા રાખ્યો છે. જો વિકાસ દર ઘટશે, તો તેની અસર મહેસૂલ વસૂલાત પર પડશે.”
નોંધનીય છે કે રેટિંગ એજન્સી ફિચે ચેતવણી આપી છે કે ધીમી આર્થિક વૃદ્ધિને કારણે મહેસૂલ વસૂલાતમાં થોડો ઘટાડો થઈ શકે છે અને આવી સ્થિતિમાં ખર્ચ કરતી વખતે વધારાના નિયંત્રણની જરૂર પડશે.
ચાલુ નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૪-૨૫માં ચોખ્ખી કર આવક રૂ. ૨૫.૫૭ લાખ કરોડ હોવાનો અંદાજ છે, જે આગામી નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૫-૨૬માં રૂ. ૨૮.૩૭ લાખ કરોડ સુધી પહોંચવાની શક્યતા છે.