રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) એ ઓનલાઈન ફંડ ટ્રાન્સફરને સુરક્ષિત અને સચોટ બનાવવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે એક મોટું પગલું ભર્યું છે. આરબીઆઈએ માહિતી આપી હતી કે 1 એપ્રિલ, 2025 સુધીમાં, નેશનલ ઈલેક્ટ્રોનિક ફંડ ટ્રાન્સફર (NEFT) અને રીયલ ટાઈમ ગ્રોસ સેટલમેન્ટ (RTGS) સિસ્ટમનો ઉપયોગ કરતી તમામ બેંકો ગ્રાહકોને લાભાર્થીના ખાતાના નામની ચકાસણી કરવાની સુવિધા પૂરી પાડશે. ફંડ ટ્રાન્સફરમાં ભૂલો રોકવા અને છેતરપિંડી રોકવા માટે આ પગલું લેવામાં આવ્યું છે.
શું ફાયદો થશે?
હાલમાં, યુનિફાઇડ પેમેન્ટ્સ ઇન્ટરફેસ (UPI) અને તાત્કાલિક ચુકવણી સેવા (IMPS) જેવી પેમેન્ટ સિસ્ટમ્સમાં લાભાર્થીનું નામ ચકાસવાની સુવિધા પહેલેથી જ ઉપલબ્ધ છે. હવે આ સુવિધા NEFT અને RTGS માટે લાગુ કરવામાં આવશે. આ પ્રક્રિયા બેંકના કોર બેંકિંગ સોલ્યુશન (CBS) દ્વારા કરવામાં આવશે, જે ખોટા ખાતાઓમાં ભંડોળ જવાનું જોખમ ઘટાડશે અને છેતરપિંડીના કેસોને અટકાવશે.
આ સુવિધા કેવી રીતે કામ કરશે?
આરબીઆઈના જણાવ્યા મુજબ, લાભાર્થીના એકાઉન્ટ નંબર અને રેમિટર દ્વારા દાખલ કરવામાં આવેલા IFSC કોડના આધારે, ખાતાધારકનું નામ લાભાર્થી બેંકના CBSમાંથી મેળવવામાં આવશે. પૈસા ટ્રાન્સફર કરનાર વ્યક્તિને આ નામ બતાવવામાં આવશે, જેથી તે પુષ્ટિ કરી શકે કે આપેલી માહિતી સાચી છે. જો કોઈ ટેકનિકલ કારણોસર ખાતાનું નામ પ્રદર્શિત ન થાય, તો તે તે મુજબ નિર્ણય લઈ શકશે.
શું ગ્રાહકો માટે મફત સુવિધા હશે?
આરબીઆઈએ સ્પષ્ટતા કરી છે કે આ સેવા ગ્રાહકોને કોઈપણ ચાર્જ વગર આપવામાં આવશે. આ સિવાય આ સુવિધા ઈન્ટરનેટ બેન્કિંગ, મોબાઈલ બેન્કિંગ અને શાખાઓ દ્વારા પણ ઉપલબ્ધ થશે. ગ્રાહકોની ગોપનીયતાને ધ્યાનમાં રાખીને, નેશનલ પેમેન્ટ્સ કોર્પોરેશન ઓફ ઈન્ડિયા (NPCI) આ સુવિધાથી સંબંધિત કોઈપણ ડેટા સ્ટોર કરશે નહીં. આરબીઆઈએ એ પણ સુનિશ્ચિત કર્યું છે કે વિવાદની સ્થિતિમાં, રેમિટર બેંક અને લાભાર્થી બેંક અનન્ય લુકઅપ સંદર્ભ નંબર અને સંબંધિત લોગનો ઉપયોગ કરીને વિવાદનું નિરાકરણ કરશે.
આરબીઆઈનું આ પગલું ડિજિટલ પેમેન્ટ સિસ્ટમને વધુ સુરક્ષિત અને વપરાશકર્તા મૈત્રીપૂર્ણ બનાવવાની દિશામાં એક મહત્વપૂર્ણ પહેલ છે. આનાથી ફન્ડ ટ્રાન્સફરમાં ભૂલોની શક્યતા ઓછી થશે, પરંતુ ગ્રાહકોનો વિશ્વાસ પણ વધશે. બેંકો અને પેમેન્ટ સિસ્ટમ ઓપરેટરોએ હવે સુનિશ્ચિત કરવું પડશે કે તેઓ આ નવી સુવિધાને સમયસર લાગુ કરે