Startups closed in two years: વિશ્વના ત્રીજા સૌથી મોટા ભારતીય સ્ટાર્ટઅપ ઇકોસિસ્ટમે એક અવિશ્વસનીય રેકોર્ડ બનાવ્યો છે. છેલ્લા બે વર્ષમાં ૨૮,૦૦૦થી વધુ સ્ટાર્ટઅપ્સે પોતાના શટર પાડી દીધા છે. જેમાં ૨૦૨૩માં ૧૫,૯૨૧ અને ૨૦૨૪માં ૧૨,૭૧૭ સ્ટાર્ટઅપ બંધ થઈ ગયા છે. તેમાંથી કેટલાકે નાદારી માટે અરજી કરી છે.
ડેટા ઇન્ટેલિજન્સ પ્લેટફોર્મ ટ્રેક્સન અનુસાર, પાછલા ત્રણ વર્ષ – ૨૦૧૯-૨૦૨૨માં ૨,૩૦૦ શટડાઉનથી આ ૧૨ ગણો વધારો છે. ૨૦૧૯ અને ૨૦૨૨ વચ્ચે ૯,૬૦૦થી વધુ સ્ટાર્ટઅપ્સ શરૂ થયા હતા, જે ૨૦૨૪માં ઘટીને માત્ર ૫,૨૬૪ રહ્યા હતા.
આ વર્ષે અત્યાર સુધીમાં માત્ર ૧૨૫ સ્ટાર્ટઅપ્સ જ શરૂ થયા છે. નિષ્ણાતો આ વલણને ઇકોસિસ્ટમની નિષ્ફળતાને બદલે ‘વિલંબિત કરેક્શન’ અથવા કેલિબ્રેશનને આભારી છે તેમ માને છે.
૨૦૨૧-૨૦૨૨માં સ્ટાર્ટઅપ્સ ક્ષેત્રે નવો મૂડીનો પ્રવાહ જોવા મળ્યો હતો. અસંખ્ય કંપનીઓને પ્રી-પ્રોડક્ટ માર્કેટ ફિટ તબક્કે ભંડોળ મળ્યું હતું. ઘણી કંપનીઓએ ઊંચા મૂલ્યાંકન પર પણ મૂડી એકઠી કરી, જેના કારણે તેઓ ફોલો-ઓન રોકાણો એકત્રિત કરવામાં નિષ્ફળ ગયા હતા.
સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, જે ક્ષેત્રોમાં સૌથી વધુ શટડાઉન જોવા મળ્યા છે તેમાં એગ્રીટેક, ફિનટેક, એડટેક અને હેલ્થટેકનો સમાવેશ થાય છે. આ સ્ટાર્ટઅપ્સ મોટાભાગે નિષ્ફળ ગયા કારણ કે શરૂઆતના અને મોટા મૂડી રોકાણને કારણે રોકડનો વધુ ઉપયોગ અને દરેક કિંમતે વૃદ્ધિની માનસિકતા વધી હતી.
નિષ્ફળતાઓનું એક મુખ્ય કારણ બિઝનેસ મોડેલ્સમાં લાંબા ગાળાની સદ્ધરતા અથવા વિકસતા બજાર ગતિશીલતા સાથે અનુકૂલન કરવાની ક્ષમતાનો અભાવ હતો.
૨૦૨૫માં અત્યાર સુધીમાં ફક્ત ૨૫૯ શટડાઉન થયા છે પરંતુ નિષ્ણાતો આ સંખ્યામાં વધારો થવાની અપેક્ષા રાખે છે. અર્થપૂર્ણ એકત્રીકરણનો અભાવ એ સંપાદનની ધીમી ગતિ અને શટડાઉનની વધુ સંખ્યાનું બીજું કારણ છે. સ્ટાર્ટઅપ ટેકઓવર કરવાની સંખ્યા ૨૦૨૧ માં ૨૪૮ થી ઘટીને ગયા વર્ષે ૧૩૧ થઈ ગઈ છે.
સ્ટાર્ટઅપ ઈકોસિસ્ટમ પર એક નજર
વર્ષ | સ્ટાર્ટઅપ | સ્ટાર્ટઅપ |
– | શરૃ થયા | બંધ થયા |
૨૦૧૯ | ૧૨૨૩૨ | ૧૯૩૪ |
૨૦૨૦ | ૧૮૦૭૪ | ૧૨૭૦ |
૨૦૨૧ | ૧૩૮૩૯ | ૮૬૭ |
૨૦૨૨ | ૯૬૦૦ | ૨૧૦૧ |
૨૦૨૩ | ૮૪૫૪ | ૧૫૯૨૧ |
૨૦૨૪ | ૫૨૬૪ | ૧૨૭૧૭ |
૨૦૨૫ | ૧૨૫ | ૨૫૯ |
કુલ | ૬૭૫૮૮ | ૩૪૮૧૦ |