માનવ મેટાપ્યુમોવાયરસ: ચીનમાં માનવ મેટાપ્યુમોવાયરસના કેસ સતત વધી રહ્યા છે. આ વાયરસથી સંક્રમિત દર્દીઓમાં કોવિડ જેવા લક્ષણો જોવા મળે છે. ચીનમાં, 2 વર્ષથી નાના બાળકો મોટી સંખ્યામાં સંક્રમિત થઈ રહ્યા છે માનવ મોઆટપ્ન્યુમોવાયરસ કેટલો ખતરનાક છે? આવો જાણીએ નિષ્ણાતો પાસેથી.
5 વર્ષ પહેલા ચીનમાં કોરોના વાયરસ નામનો રોગ ફેલાયો હતો, જેણે સમગ્ર વિશ્વમાં હાહાકાર મચાવ્યો હતો. હવે ફરી એકવાર ચીનમાં વાયરસ ફેલાઈ રહ્યો છે. ચિંતાની વાત એ છે કે આ વાયરસના મોટાભાગના લક્ષણો કોરોના જેવા જ છે. જો કે વાયરસનું નામ હ્યુમન મેટાપ્યુમોવાયરસ છે, પરંતુ તેનાથી સંક્રમિત લોકોમાં ઉધરસ, શરદી અને શ્વાસ લેવામાં તકલીફ જેવા લક્ષણો જોવા મળી રહ્યા છે. આવી સ્થિતિમાં ફરી એકવાર લોકોમાં ચિંતા વધી રહી છે.
ચાઇના સીડીસીનું કહેવું છે કે માનવ ન્યુમોનિયા વાયરસના કેસ સતત વધી રહ્યા છે. આ વાયરસના વધુ કેસો બે વર્ષથી ઓછી ઉંમરના બાળકોમાં જોવા મળે છે. જે લોકોને પહેલાથી જ શ્વસન સંબંધી કોઈ બિમારી છે તેમને વધુ જોખમ હોવાનું કહેવાય છે. આ વાયરસ ચેપી હોવાથી અને એક વ્યક્તિથી બીજામાં ઝડપથી ફેલાતો હોવાથી, ચીનનું આરોગ્ય વિભાગ એલર્ટ પર છે અને વાયરસને રોકવા માટે મોટા પાયે પરીક્ષણ પણ ચાલી રહ્યું છે.
કેટલાક મીડિયા રિપોર્ટ્સમાં દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે આ વાયરસના કારણે ચીનમાં ઈમરજન્સી જેવી સ્થિતિ છે. માનવ ન્યુમોનિયા વાયરસ કેટલો ખતરનાક છે? શું ભારતમાં પણ આનું જોખમ હશે? આવા સવાલોના જવાબ જાણવા માટે અમે નિષ્ણાતો સાથે વાત કરી છે.
હ્યુમન મોટાપ્યુમોવાયરસ શું છે?
એપિડેમિયોલોજિસ્ટ ડૉ. જુગલ કિશોર સમજાવે છે કે હ્યુમન મેટાપ્યુમોવાયરસ (HMPV) એ એક વાયરસ છે જેના લક્ષણો સામાન્ય રીતે સામાન્ય શરદી જેવા હોય છે. જો કે, આ વાયરસ ફેફસાંને અસર કરે છે અને કેટલીકવાર તે ન્યુમોનિયા, અસ્થમા અથવા ક્રોનિક અવરોધક પલ્મોનરી ડિસીઝ (COPD) જેવા રોગોવાળા દર્દીઓ માટે જોખમી બની શકે છે. સામાન્ય રીતે આ વાયરસના કિસ્સા બાળકોમાં જોવા મળે છે. કેટલાક કિસ્સાઓમાં, તે આરએસવી ચેપ જેવું જ છે, જે બાળકોમાં સામાન્ય રોગ છે. જે બાળકોમાં ઉધરસ, શરદી અને તાવ જેવી સમસ્યાઓનું કારણ બને છે.
વિશ્વભરમાં લગભગ 10% થી 12% બાળકોમાં શ્વસન સંબંધી રોગો HMPV દ્વારા થાય છે. મોટાભાગના કેસો હળવા હોય છે અને તેમાં થોડા લક્ષણો હોય છે, પરંતુ લગભગ 5% થી 16% બાળકોને ન્યુમોનિયા થવાનું જોખમ હોય છે. ન્યુમોનિયા એક ખતરનાક રોગ છે જેને સમયસર કાબૂમાં લેવામાં ન આવે તો જીવલેણ સાબિત થઈ શકે છે. આવી સ્થિતિમાં, જો આ વાયરસથી બાળકમાં ન્યુમોનિયા થાય છે, તો તેના સ્વાસ્થ્યનું વિશેષ ધ્યાન રાખવાની જરૂર છે.
ચીનમાં ફેલાતા વાયરસને કારણે આપણે શું ડરવું જોઈએ?
જીટીબી હોસ્પિટલ, દિલ્હીના મેડિસિન વિભાગમાં ડો. અજીત કુમાર કહે છે કે હ્યુમન મોટાપ્ન્યુમોવાયરસ કોઈ નવો રોગ નથી. આ એક દાયકા જૂનો વાયરસ છે. તેની પ્રથમ ઓળખ 2001 માં થઈ હતી. આ વાયરસ દરેક પ્રકારના હવામાનમાં પર્યાવરણમાં હાજર હોય છે. વિશ્વના કેટલાક દેશોમાં તેના કેસ અગાઉ પણ નોંધાયા છે. આ વાયરસ મોટે ભાગે 5 વર્ષથી નાના બાળકોને ચેપ લગાડે છે, પરંતુ મોટાભાગના કિસ્સાઓમાં લક્ષણો હળવા હોય છે. આવી સ્થિતિમાં ભારતમાં ગભરાવાની જરૂર નથી.
ડૉ. કુમાર કહે છે કે આ વાયરસનો ચેપ દર વધારે હોવા છતાં તે જીવલેણ નથી. મોટાભાગના બાળકોમાં સામાન્ય શરદી અને ઉધરસના લક્ષણો જોવા મળે છે. ફક્ત કેટલાક કિસ્સાઓમાં આ વાયરસ શ્વસન રોગનું કારણ બને છે. અથવા ન્યુમોનિયાનું કારણ બને છે. પરંતુ અત્યારે એ મહત્વનું છે કે WHO ચીનમાં ફેલ થઈ રહેલા આ વાયરસને ગંભીરતાથી લે. જો વધુ કેસ આવી રહ્યા છે તો આ અંગે માર્ગદર્શિકા જારી કરો.
શું હ્યુમન મોઆટપ્ન્યુમોવાયરસ માટે કોઈ સારવાર છે?
માનવ મેટાપ્યુમોવાયરસની સારવાર કરતી કોઈ એન્ટિવાયરલ દવાઓ નથી. મોટાભાગના લોકોની સારવાર માત્ર લક્ષણોના આધારે કરવામાં આવે છે. જો તમારું બાળક ગંભીર રીતે બીમાર છે, તો તમારે હોસ્પિટલમાં દાખલ થવાની જરૂર પડી શકે છે. ફેફસાના ચેપને રોકવા માટે ડોકટરો ઓક્સિજન ઉપચાર અને દવાઓથી સારવાર કરે છે. આ વાયરસ માટે કોઈ એન્ટિબાયોટિક દવા નથી.
આ વાયરસથી તમારી જાતને કેવી રીતે બચાવવી
તમારા હાથને સાબુ અને પાણીથી ધોઈ લો.
જ્યારે તમને છીંક આવે કે ખાંસી આવે ત્યારે તમારું નાક અને મોં ઢાંકો
જ્યારે તમને અથવા તેઓને શરદી અથવા અન્ય ચેપી બીમારી હોય ત્યારે અન્ય લોકોની આસપાસ રહેવાનું ટાળો
જો તમે બીમાર હોવ અને અન્યની આસપાસ રહેવાનું ટાળી ન શકો તો માસ્ક પહેરો