અમદાવાદ, 16 ડિસેમ્બર ઈતિહાસકાર રિઝવાન કાદરીએ કોંગ્રેસના નેતા રાહુલ ગાંધીને પૂર્વ વડાપ્રધાન જવાહરલાલ નેહરુ સંબંધિત કેટલાક મહત્વપૂર્ણ દસ્તાવેજો પુનઃપ્રાપ્ત કરવામાં વડાપ્રધાન મ્યુઝિયમ અને લાઈબ્રેરી સોસાયટીને મદદ કરવા વિનંતી કરી છે.
કાદરીએ આરોપ લગાવ્યો હતો કે ભૂતપૂર્વ સંયુક્ત પ્રગતિશીલ ગઠબંધન (યુપીએ) શાસન દરમિયાન કોંગ્રેસના નેતા સોનિયા ગાંધીના કહેવા પર 2008માં આ દસ્તાવેજોને લાઇબ્રેરીમાંથી હટાવી દેવામાં આવ્યા હતા.
કાદરી, અમદાવાદ સ્થિત ઈતિહાસકાર, નવી દિલ્હી સ્થિત પ્રાઇમ મિનિસ્ટર મ્યુઝિયમ એન્ડ લાયબ્રેરી સોસાયટીના સભ્ય છે, જે અગાઉ નેહરુ મેમોરિયલ મ્યુઝિયમ અને લાઈબ્રેરી તરીકે ઓળખાતું હતું.
કાદરીએ સોમવારે અહીં પત્રકારોને જણાવ્યું કે તેમણે લોકસભામાં વિપક્ષના નેતા રાહુલ ગાંધીને એક ઈમેલ મોકલ્યો છે. તેમણે કહ્યું કે તેમણે રાહુલ ગાંધીની માતા અને પૂર્વ કોંગ્રેસ અધ્યક્ષ સોનિયા ગાંધીને પણ આવી જ વિનંતી કરી હતી પરંતુ તેમને કોઈ જવાબ મળ્યો ન હતો.
તેમણે કહ્યું, “2008માં લાઇબ્રેરીમાં નહેરુ કલેક્શનનો હિસ્સો ધરાવતા 51 કાર્ટન સોનિયા ગાંધીના આદેશ પર હટાવવામાં આવ્યા હતા. આ દસ્તાવેજો મૂળરૂપે નેહરુ પેપર્સ કલેક્શનનો ભાગ હતા, જેમાં અમારા ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાનના સત્તાવાર અને અંગત પત્રવ્યવહારનો સમાવેશ થતો હતો. આ દસ્તાવેજો હવે તે સંગ્રહમાંથી ગાયબ છે.”
કાદરીએ જણાવ્યું હતું કે આ વર્ષે સપ્ટેમ્બરમાં, તેમણે સોનિયા ગાંધીને એક ઈમેલ મોકલીને વિનંતી કરી હતી કે તેઓ કાં તો તે દસ્તાવેજો લાઈબ્રેરીમાં પરત કરે અથવા મૂળ દસ્તાવેજોને સ્કેન કરવાની મંજૂરી આપે.
તેમણે દાવો કર્યો હતો કે પુસ્તકાલયમાંથી દૂર કરાયેલા દસ્તાવેજોમાં નેહરુ અને ભારતમાં છેલ્લા બ્રિટિશ વાઇસરોય લોર્ડ લુઈસ માઉન્ટબેટનની પત્ની એડવિના માઉન્ટબેટન દ્વારા એકબીજાને મોકલવામાં આવેલા પત્રોનો સમાવેશ થાય છે.
તેમણે કહ્યું કે ભારતના ભૂતપૂર્વ ગૃહ પ્રધાન ગોવિંદ બલ્લભ પંત અને સમાજવાદી નેતા જયપ્રકાશ નારાયણ દ્વારા નેહરુને લખેલા પત્રો પણ આ સંગ્રહનો ભાગ હતા.
કાદરીએ કહ્યું, “જ્યારે સોનિયા ગાંધી તરફથી કોઈ જવાબ મળ્યો ન હતો, ત્યારે મેં રાહુલ ગાંધીને એક ઈમેલ મોકલીને વિનંતી કરી હતી કે તેઓ આ મહત્વપૂર્ણ દસ્તાવેજો પરત લાવવામાં લાઈબ્રેરીને મદદ કરે. આ પત્રો રાષ્ટ્રીય ધરોહર અને આપણો વારસો છે. આ વિદ્વાનો અને સંશોધકો માટે ઉપલબ્ધ કરાવવું જોઈએ. તે નેતાઓ વચ્ચેના પત્રવ્યવહારમાં શું હતું તે આપણે બધાએ જાણવું જોઈએ.
કાદરીએ જણાવ્યું હતું કે ફેબ્રુઆરીમાં યોજાયેલી સોસાયટીની વાર્ષિક સામાન્ય સભા દરમિયાન કેટલાક સભ્યોએ સવાલ ઉઠાવ્યા હતા કે જ્યારે આ દસ્તાવેજો પુસ્તકાલયને દાનમાં આપી દેવામાં આવ્યા હતા અને તે આટલા વર્ષો સુધી સંગ્રહનો હિસ્સો હતા તો કોઈ તેમને કેવી રીતે લઈ શકે.
કાદરીએ જણાવ્યું હતું કે તેણે લાઇબ્રેરીમાં એક વ્યક્તિને ‘શ્રેડર’ (પેપર કટીંગ મશીન)નો ઉપયોગ કરીને કેટલાક કાગળોનો નાશ કરતા જોયો હતો.
તેમણે કહ્યું, “તે ઘટના પછી, અમે ફાઈલોમાંથી પેજ કેવી રીતે હટાવીને નાશ કરવામાં આવ્યા અને તેની પાછળનો હેતુ શું હતો તે જાણવા માટે ફોરેન્સિક તપાસની માંગ કરી હતી. પ્રશાસને આ મામલાની તપાસ માટે આંતરિક તપાસ સમિતિની પણ રચના કરી હતી.
કાદરીએ કહ્યું, “મને આશા છે કે ગાંધી પરિવાર મારી વિનંતીને માન આપશે. હું એક સંશોધક છું અને મારો હેતુ ઈતિહાસને ઉદ્દેશ્ય અને ઉદ્દેશ્યથી સાચવવાનો છે. એક સંશોધક તરીકે, હું હંમેશા નેહરુ અને લેડી માઉન્ટબેટન વચ્ચેના પત્રવ્યવહારનો અભ્યાસ કરવા માંગતો હતો. હું 2019 થી માંગ કરી રહ્યો છું કે આ સંગ્રહ સંશોધકો સાથે શેર કરવામાં આવે.