H1-B Visa : 20 જાન્યુઆરી, 2025ના રોજ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ ફરી એકવાર અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ તરીકે શપથ લેવા જઈ રહ્યા છે. તેમના વહીવટનું નામ સાંભળતા જ કઠોર નીતિઓ અને ઈમિગ્રેશન વિરોધી વલણ મગજમાં આવે છે. પરંતુ આ વખતે વાર્તામાં ટ્વિસ્ટ છે. H-1B વિઝા પર ટ્રમ્પનું બદલાયેલ વલણ ભારત સહિત સમગ્ર વિશ્વને આશ્ચર્યચકિત કરી રહ્યું છે. એક સમયે આ વિઝાનો ખુલ્લેઆમ વિરોધ કરનારા નેતાઓ હવે અચાનક તેની તરફેણમાં જોવા મળી રહ્યા છે.
વિવાદ ત્યારે શરૂ થયો જ્યારે ટ્રમ્પે ભારતીય મૂળના શ્રીરામ કૃષ્ણનને તેમના વહીવટમાં AI નીતિના વડા તરીકે નિયુક્ત કર્યા. H-1B વિઝાના સમર્થક તરીકે જાણીતા કૃષ્ણનની એન્ટ્રીએ જમણેરી શિબિરમાં હલચલ મચાવી દીધી હતી. ટ્રમ્પના નજીકના અને અવાજવાળા નેતા લૌરા લૂમરે ટ્વિટર પર કૃષ્ણનની ટીકા કરી હતી અને તેને “અમેરિકા ફર્સ્ટ” નીતિ વિરુદ્ધ ગણાવી હતી.
હવે ટ્રમ્પના કેમ્પમાં બે જૂથો ઉભરી આવ્યા છે – એક H-1B વિઝા પર સંપૂર્ણ પ્રતિબંધ ઇચ્છે છે, જ્યારે બીજો તેને અમેરિકાની વર્તમાન જરૂરિયાતો માટે આવશ્યક માને છે. તો ચાલો જાણીએ કે આ બદલાતા વલણ પાછળના કારણો શું છે?
ટ્રમ્પે કહ્યું, “હું H-1B વિઝામાં વિશ્વાસ કરું છું. મારી કંપનીઓમાં પણ ઘણા H-1B વિઝા ધરાવતા લોકો છે. મેં તેનો ઘણી વખત ઉપયોગ કર્યો છે અને તે એક સરસ પ્રોગ્રામ છે. અગાઉ ટેસ્લાના માલિક એલોન મસ્કએ પણ X પર એક પોસ્ટ કરી હતી જેમાં તેણે વિદેશી કામદારો માટે H-1B વિઝાના સમર્થનમાં યુદ્ધમાં જવાની પ્રતિજ્ઞા લીધી હતી.
ટ્રમ્પનું તાજેતરનું નિવેદન આ વર્ષના ચૂંટણી પ્રચાર દરમિયાન અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા આપવામાં આવેલા નિવેદનથી સંપૂર્ણપણે વિરુદ્ધ છે. ચૂંટણી પ્રચાર દરમિયાન ટ્રમ્પે ગેરકાયદેસર ઇમિગ્રન્ટ્સને દેશમાંથી બહાર કાઢવા અને વિઝા નીતિને વધુ કડક બનાવવાની વાત કરી હતી. ટ્રમ્પે પોતે તેમના છેલ્લા રાષ્ટ્રપતિ કાર્યકાળ દરમિયાન H-1B વિઝાને લઈને હોબાળો મચાવ્યો હતો.
ત્યારબાદ ભારતે આપેલી વિઝા અરજીઓ મોટી સંખ્યામાં ફગાવી દેવામાં આવી હતી. વર્ષ 2020માં ટ્રમ્પે H-1B અને L-1 વિઝા સસ્પેન્ડ કર્યા હતા. તેમણે કહ્યું કે આના કારણે અમેરિકન કંપનીઓ ઓછા વેતન પર વિદેશી કામદારોને લાવી અમેરિકન લોકોને નુકસાન પહોંચાડે છે. પરંતુ હવે તે મસ્ક અને વિવેક રામાસ્વામી જેવા લોકો સાથે ઉભો જોવા મળે છે.
H-1B વિઝા શું છે?
H-1B નોન-ઇમિગ્રન્ટ વિઝા છે જે યુએસ સિટિઝનશિપ એન્ડ ઇમિગ્રેશન સર્વિસિસ દ્વારા જારી કરવામાં આવે છે. આ વિઝા સામાન્ય રીતે એવા લોકોને જારી કરવામાં આવે છે જેઓ આઇટી પ્રોફેશનલ, આર્કિટેક્ચર, હેલ્થ પ્રોફેશનલ વગેરે જેવા ચોક્કસ વ્યવસાય સાથે સંકળાયેલા હોય છે. H1B વિઝા મેળવનારાઓને જ અમેરિકામાં અસ્થાયી રૂપે કામ કરવાની મંજૂરી છે.
તે સંપૂર્ણપણે એમ્પ્લોયર પર આધાર રાખે છે, એટલે કે જો એમ્પ્લોયર તમને નોકરીમાંથી કાઢી મૂકે અને અન્ય એમ્પ્લોયર તમને ઓફર ન કરે, તો વિઝા સમાપ્ત થઈ જશે. અમેરિકા દર વર્ષે 65,000 લોકોને H-1B વિઝા આપે છે. તેની સમય મર્યાદા 3 વર્ષની છે. જો જરૂરી હોય તો, તેને વધુ 3 વર્ષ માટે લંબાવી શકાય છે.
ભારતીય લોકોને અમેરિકામાં 10માંથી 7 H-1B વિઝા મળે છે. આ પછી ચીન, કેનેડા અને દક્ષિણ કોરિયા આવે છે. 2023માં જારી કરાયેલા 2 લાખ 65 હજાર વિઝામાંથી ભારતીયોને સૌથી વધુ 72.3 વિઝા મળ્યા હતા. ચીનને લગભગ 12 ટકા વિઝા મળ્યા છે. 2023 માં, ઇન્ફોસિસ, TCS, HCL અને વિપ્રોને લગભગ 20 હજાર H1-B વિઝા માટે મંજૂરી મળી હતી.
ટ્રમ્પના બદલાતા વલણ સાથે મસ્કનું જોડાણ
H-1B વિઝાનું ખુલ્લેઆમ સમર્થન કરનારા ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પના આ મોટા ફેરફાર પાછળ ઈલોન મસ્કની અસર છે. મસ્કનું કહેવું છે કે સ્પેસએક્સ અને ટેસ્લા જેવી તેમની કંપનીઓ માત્ર H-1B વિઝા ધારકોના કારણે જ મોટી ઊંચાઈએ પહોંચી છે. મસ્ક પોતે ઇમિગ્રન્ટ છે અને માને છે કે અમેરિકામાં ટેલેન્ટની અછત છે.
તેમના શબ્દોમાં: “જો તમે તમારી ટીમને ચેમ્પિયન બનાવવા માંગતા હો, તો તમારે શ્રેષ્ઠ ખેલાડીઓ લાવવા પડશે, પછી ભલે તેઓ વિશ્વના ક્યાંયથી આવે.” પરંતુ ટ્રમ્પના આ યુ-ટર્નએ તેમના સમર્થકોમાં હલચલ મચાવી દીધી છે. કેટલાક આને તેમની ‘અમેરિકા ફર્સ્ટ’ નીતિની વિરુદ્ધ માને છે. સ્પષ્ટપણે, H-1B વિઝા પર ટ્રમ્પનું બદલાયેલ વલણ સ્પષ્ટપણે મસ્કના પ્રભાવ અને ટેક ઉદ્યોગની જરૂરિયાતોને પ્રતિબિંબિત કરે છે.
શા માટે તે અમેરિકા માટે મહત્વપૂર્ણ છે?
આ વિઝા અમેરિકા માટે એટલા માટે પણ મહત્વપૂર્ણ છે કારણ કે અમેરિકન લોકો ગણિત અને વિજ્ઞાન જેવા વિષયોમાં ભારત અને ચીનના લોકો કરતા ઘણા પાછળ છે, જેને લઈને બરાક ઓબામાથી લઈને બિડેન સુધીના ઘણા નેતાઓ ચિંતા વ્યક્ત કરતા રહ્યા છે. અમેરિકન કંપનીઓ પણ આ વિઝા પર મોટી સંખ્યામાં કુશળ લોકોને અમેરિકા બોલાવે છે.
અમેરિકા પાસે જેટલા એન્જિનિયરો અને કુશળ કામદારોની જરૂર છે તેટલા નથી. ગૂગલ, એપલ, માઈક્રોસોફ્ટથી લઈને મસ્કની કંપનીઓ બધા માને છે કે H1B વિઝા ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. અમારી કંપનીઓ અને અમેરિકન કંપનીઓ પણ તેનો ઉપયોગ કરે છે