EPS-95 Pension: આજના સમયમાં, નોકરીપેશા લોકો માટે નિવૃત્તિ પછીનું નાણાકીય આયોજન એટલું જ મહત્વનું બની ગયું છે, જેટલું કે રોજિંદા જીવન માટે કમાવું જરૂરી છે. આવાં સંજોગોમાં EPS-95 પેન્શન યોજના એક વરદાન સમાન સાબિત થઈ રહી છે, જેનાં દ્વારા લાખો કર્મચારીઓ તેમની વૃદ્ધાવસ્થાને નિર્વિઘ્ન અને સુરક્ષિત બનાવી રહ્યા છે.
આ લેખમાં આપણે EPS-95 પેન્શન યોજનાના 3 મુખ્ય ફાયદા અને તેના અનોખા લક્ષણો વિશે વિસ્તૃત રીતે સમજશું.
EPS-95 યોજના શું છે?
EPS-95 એટલે કર્મચારી પેન્શન યોજના, જેનો આરંભ વર્ષ 1995માં ભારત સરકાર દ્વારા કરવામાં આવ્યો હતો. આ યોજના EPF (કર્મચારી ભવિષ્ય નિધિ)નો એક ભાગ છે. તેમાં કામદારોના પગારમાંથી નિશ્ચિત રકમ પેન્શન ફંડમાં જમા થાય છે અને નિવૃત્તિ બાદ નિયમિત પેન્શન આપવામાં આવે છે.
યોગ્યતા માટે શરતો:
કર્મચારી પાસે ઓછામાં ઓછા 10 વર્ષની સેવા હોવી જોઈએ.
EPFOમાં નોંધણી ફરજિયાત છે.
પેન્શન માટે ન્યૂનતમ ઉંમર 58 વર્ષ છે (50 વર્ષે વહેલી પેન્શન મળવાની સુવિધા પણ ઉપલબ્ધ છે).
EPS-95 પેન્શન યોજના ના 3 મુખ્ય લાભો
1. ₹1,000 થી ₹7,500 સુધીની નક્કી પેન્શન
આ યોજનાના આધારે, તમને માસિક ઓછામાં ઓછું ₹1,000 અને વધુમાં વધુ ₹7,500 સુધી પેન્શન મળી શકે છે. પેન્શનની રકમ તમે કેટલો પગાર મેળવો છો અને કેટલાં વર્ષ સેવા આપી છે તેના આધારે નક્કી થાય છે.
પેન્શનની ગણતરીનું સૂત્ર:
(પેન્શનપાત્ર પગાર × કુલ સેવા વર્ષ) ÷ 70
ઉદાહરણ: જો કોઈ કર્મચારીનો સરેરાશ પેન્શનપાત્ર પગાર ₹15,000 છે અને તેણે 30 વર્ષ સેવા આપી છે, તો તેનું પેન્શન થશે:
(15,000 × 30) ÷ 70 = ₹6,428 પ્રતિ માસ
2. જીવનભર માટે પેન્શન અને પરિવારને પણ લાભ
EPS-95 પેન્શન સ્કીમનું સૌથી મોટું ખાસિયત એ છે કે તે પેન્શનરનાં જીવનભર માટે નિયમિત આવક આપે છે. સાથે જ પરિવારને પણ સુરક્ષા પૂરી પાડે છે.
પરિવાર માટે લાભો:
પતિ/પત્ની માટે પેન્શનનો 50% ભાગ મળશે જો પેન્શનરનું અવસાન થાય.
બાળકોને 25 વર્ષની ઉંમર સુધી પેન્શન લાભ મળી શકે છે.
જો પેન્શનરના વારસદાર ન હોય, તો પેન્શનનો હકદાર નૉમિની બનશે.
વાર્તા આધારિત ઉદાહરણ: રામલાલભાઈ, એક ખાનગી કંપનીમાં કામ કરતાં હતાં. તેમના અવસાન પછી, તેમની પત્નીને દર મહિને ₹3,500 પેન્શન મળતું રહ્યું – જેનાથી તેમનું જીવન સરળતાથી ચાલતું રહ્યું.
3. 50 વર્ષની ઉંમરે વહેલું પેન્શન લેવો શક્ય
યોજનાની ખાસ સુવિધા એ છે કે 50 વર્ષની ઉંમરે પણ પેન્શન મળવાની શક્યતા છે. જો તમે વહેલું પેન્શન લો છો તો દર વર્ષ માટે 4% રકમમાં કપાત થાય છે.
ઉદાહરણ: જો તમારું પેન્શન 58 વર્ષે ₹6,000 હોય, તો 50 વર્ષે પેન્શન શરૂ કરવાથી તમને લગભગ ₹4,560 પ્રતિ માસ મળશે.
EPS-95 માટે અરજી કરવાની પ્રક્રિયા
EPFO ની વેબસાઈટ (www.epfindia.gov.in) પર જાઓ
પેન્શન દાવા માટે ફોર્મ 10D ભરો
જરૂરી દસ્તાવેજો – આધાર કાર્ડ, બેંક પાસબુક, સેવા પ્રમાણપત્ર, ફોટો – જોડો
નિકટવર્તી EPFO ઓફિસમાં ફોર્મ સબમિટ કરો
અરજીની સ્થિતિ EPFO પોર્ટલ પરથી ઓનલાઇન જોઈ શકાય
EPS-95 ની મહત્ત્વની વિગતો
પેન્શન શરૂ કરવાની ઉંમર 50 થી 58 વર્ષ
ન્યૂનતમ સેવા 10 વર્ષ
મહત્તમ પેન્શન ₹7,500 પ્રતિ માસ
ન્યૂનતમ પેન્શન ₹1,000 પ્રતિ માસ
પેન્શન હકદાર પતિ/પત્ની, સંતાન, નૉમિની
વહેલું પેન્શન 50 વર્ષની ઉંમરે શક્ય (કટોકટી સાથે)
EPS-95 પેન્શન: તમારા માટે યોગ્ય છે?
જો તમે ખાનગી ક્ષેત્રમાં લાંબા સમયથી નોકરીમાં છો અને નિવૃત્તિ પછી નિયમિત આવક ઇચ્છો છો, તો EPS-95 તમારા માટે શ્રેષ્ઠ વિકલ્પ હોઈ શકે છે. જો વધારે પેન્શન જોઈએ છે તો તમે આ યોજનાને EPF અથવા PPF જેવી સ્કીમ સાથે જોડીને વધુ લાભ મેળવી શકો છો.
અંતિમ શબદ
EPS-95 પેન્શન યોજના આજના યુગમાં નોકરીપેશા વર્ગ માટે એક મજબૂત ભવિષ્યની ચાવી છે. ઓછામાં ઓછું ₹1,000 અને મહત્તમ ₹7,500 પેન્શન, સાથે સાથે જીવનસાથી અને બાળકો માટે સુરક્ષા – આ બધું એક સાથે આ યોજના પૂરી પાડે છે. જો તમે હજુ પણ આ યોજના વિશે વિચારી રહ્યાં છો, તો આજથી જ આયોજન શરૂ કરો – કારણ કે ભવિષ્યની સુરક્ષા આજના પગલાં પર આધારિત હોય છે.